Morskie Oko – Palenica Białczańska<h4><img src="https://archiwum.nastepnyprzystanek.pl/wp-content/uploads/2021/01/Kalendarz-ikona.png" style="width: 30px"> styczeń 2021</h4>

Morskie Oko – Palenica Białczańska

styczeń 2021

Ileż to legend krąży wokół ikonicznej trasy nad Morskie Oko z Palenicy Białczańskiej? Ich bohaterowie – „Janusze turystyki”, zazwyczaj w towarzystwie białogłowy oraz potomstwa, przemierzają królewską asfaltową szosę przy pomocy wiernych rumaków czystej krwi, aby po trudach wędrówki zakosztować relaksującej kąpieli w krystalicznej (do czasu) wodzie największego jeziora w Tatrach. Z tak ekstrawaganckiego zwieńczenia wyprawy korzystają jednak tylko wybrani mężowie, odznaczający się ponadprzeciętną odwagą i brakiem jakiejkolwiek ogłady…

Na drugim biegunie Walery Eljasz już w XIX wieku głosił dobrą nowinę znad najsłynniejszego jeziora w okolicy: „Powiadają, że być w Tatrach i Morskiego Oka nie zwiedzić, znaczy tyle, co będąc w Rzymie nie zobaczyć Papieża. Zyskało ono bowiem tak rozgłośną sławę, że wielu turystów udaje się do Tatr jedynie dla zobaczenia Morskiego Oka”. Mam jednak pewne przypuszczenia, że obecny stan faktyczny wokół „papieża wśród polskich jezior” przekroczyłby najśmielsze wyobrażenia autora tatrzańskich przewodników poczynione półtora wieku temu. Wszak obecnie szlak do „tego oczka wodnego” przemierza prawie milion osób rocznie, co skutkuje w uśrednieniu kilkutysięcznym dziennym rezultatem. Dołożywszy do tego fakt, iż liczba ta stanowi około trzydziestu procent ogółu wejść na teren Tatrzańskiego Parku Narodowego, można by się głęboko zastanowić, co takiego jest tu, czego nie ma nigdzie indziej w polskiej części Tatr (oczywiście poza basenem kąpielowym na końcu trasy).

Czy zatem wskutek statystycznego i memicznego zaplecza zaistniałej sytuacji na szlaku do Morskiego Oka może trafić szlag? Nie byłoby chyba lepszej okazji do brutalnego zderzenia z rzeczywistością niż ta, która nadarzyła się podczas zimowego snu turystycznego na początku 2021 roku.

Na czterech kółkach zasilanych silnikiem najdalej dotrzeć można do Palenicy Białczańskiej. Nazwa polany, pełniącej obecnie funkcje przede wszystkim parkingowe, zdradza sposób jej powstania – w wyniku karczowania i wypalania lasu na potrzeby wypasu owiec i bydła. O sytuacji na szlaku danego dnia informują już realia samochodowe. Ówczesny wymiar kary okazał się nader łagodny – załapałem się na miejsce w pierwszej alejce.

Stąd trasa szlaku prowadzi wzdłuż Doliny Białki, a biegnąca jej dnem rzeka – a jakże – Białka stanowi na tym odcinku granicę polsko-słowacką. Alternatywą do własnonożnego przemierzenia ośmiokilometrowego odcinka szosy spacerowej są konne wozy zastępowane w okresie zimowym saniami. Pomimo wszelkich deklaracji odnośnie należytych standardów pracy koni, wywołany przykrymi, przeważnie letnimi, medialnymi doniesieniami niesmak pokutuje także zimą, choć chętnych do skorzystania z tego ułatwienia nie brakowało.
Dolina Białki, jeszcze dziewięć tysięcy lat temu stanowiła obszar lodowcowy, a ponieważ jest to jedna z najrozleglejszych dolin w Tatrach, to i rozmiary tutejszych lodowców były rekordowe. W Dolinie Białej Wody, stanowiącej przedłużenie Doliny Białki już po stronie słowackiej, znajdował się największy tatrzański lodowiec którego grubość sięgała nawet ponad dwustu metrów.

Gdyby prawda odnośnie szlagu na szlaku znajdowała się – jak to zwykle z prawdą bywa – po środku, to, przekładając ten filozoficzny spór na faktyczną długość trasy, wypadłaby gdzieś w okolicy słynnych Wodogrzmotów Mickiewicza. Ta z obu członów monumentalna nazwa upamiętnia po wsze czasy sprowadzenie do kraju w 1891 roku prochów wieszcza nad wieszczami, oddając cześć jego twórczości trzema Wodogrzmotami, na który dzieli się łączny spadek wodny o wysokości 120 metrów. W tej chwalebnej narracji jest jednak odczuwalny pewien zgrzyt, wszak każda polonistka potwierdzi, że w mickiewiczowskim życiorysie da się wyróżnić cztery okresy.

Bez względu na ten hydrologiczno-literacki dysonans poznawczy, ze szlaku prowadzącego nad Morskie Oko obserwować można Wodogrzmot Pośredni.
Nawet bez wodogrzmocenia, potok Roztoka, na którym położony jest trójczęściowy wodospad, naprawdę urokliwie przemierza Dolinę Roztoki, „zawieszającą” się tu nad Doliną Białki.
Spadająca ze skał woda to też świetny pretekst do „sik-stopu” – tym razem liczba kabin deklasuje potencjalnych chętnych. Nawet nie chcę sobie wyobrażać, że ten zielony szwadron latem może okazać się niewystarczający.
Pewnie na tę właśnie okoliczność, poza oznakowaniami szlakowymi, prowadzona jest tu też nawigacja toaletowa.
Kiedy czerwony szlak wkracza w Dolinę Rybiego Potoku wypływającego z Morskiego Oka, cel wędrówki jest już coraz bliżej. Aby zdążyć na oscypki do schroniska przed innymi, warto skorzystać ze schodowego skrótu.
Miłośnicy górskich tras samochodowych na położonej nieco dalej Włosienicy uronić mogą symboliczną łezkę na myśl o tym, że jeszcze pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku aż do tego miejsca dało się dotrzeć za kierownicą ukochanych czterech kółek. Dziś na polanie zlokalizowana jest dorożkowa pętla, dlatego nawet konni pasażerowie ostatnie półtora kilometra do upragnionego Morskiego Oka muszą pokonać pieszo.
Trasę można zainaugurować w wielkim barze o oryginalnej stylistyce.
Nie ma jednak potrzeby nadmiernie się najadać – do Schroniska nad Morskim Okiem stąd już niedaleko. Charakterystyczny budynek wzniesiony w latach 1907-1908 na stałe wpisał się w „morskooką” panoramę. Ponadstuletnia historia zapewnia mu miano najstarszego spośród obecnie działających schroniska w polskich Tatrach. Od 1945 aż po dziś dzień stanowi ono rodzinny biznes państwa Łapińskich.
Jakby ładunku historycznego wciąż było mało, nazywany „starym schroniskiem” budynek dawnej wozowni powstał już w 1890 roku, a funkcje noclegowe nie są mu obce od pożaru, w którym doszczętnie spłonęła pierwsza schroniskowa odsłona nad Morskim Okiem wybudowana w 1874 roku.
A to zdjęcie z cyklu: znajdź jeden niepasujący element.

Ach byłbym zapomniał – przecież Schronisko nad Morskim Okiem położone jest nad Morskim Okiem, czyli tu:

Dokładnie tak, gdzieś w tej śnieżnej zawiei kryje się efekt działaności lodowców, na których styku powstała misa jeziorna wypełniona z czasem topniejącym lodem. Morskie Oko, tak jak ciupaga z fabrycznie niesprawnym termometrem, to wytwór turystyczny. Górale preferowali nazwę „Rybi Staw”, która nie tylko podkreślała fakt, iż jest to jedyne naturalnie zarybione jezioro w polskich Tatrach, lecz także zgrabnie współgrała z biorącym tu początek z Rybim Potokiem.
Ponoć woda w Morskim Oku odznacza się przejrzystością wynoszącą około piętnastu metrów. O ironio, w ówczesnych warunkach atmosferycznych przejrzystość powietrza spadła chyba nawet poniżej tego chlubnego rezultatu spod zamarzniętej lodowej tafli.

Raport sytuacyjny znad pożegnalnego żurku brzmiał następująco: Morskie Oko sukcesywnie znikało za śnieżną kurtyną, a stanowiący opcjonalne przedłużenie trasy Czarny Staw pod Rysami, jako położony wyżej, pewnie przestał istnieć już dawno temu. Nieuchronnie zbliżała się więc pora powrotu, tym bardziej że linia horyzontu niebezpiecznie zbliżała się do kubeczka ze zbawiennie ciepłą zupą.

Morskie Oko – za i przeciw

W porównaniu z typową gęstością zaludnienia asfaltu na drodze do Morskiego Oka, trafiłem na warunki niemal bezludne. Była to więc idealna okazja do docenienia walorów estetycznych tej około szesnastokilometrowej (tam i z powrotem) trasy. Gdybym jednak musiał przedzierać się przez kilkutysięczne tłumy odwiedzające codziennie to miejsce, śmiało zadałbym sobie znane niegdyś z list przebojów pytanie „Czy warto było szaleć tak?”. Wydaje mi się, że – choć był to niewątpliwie bardzo urokliwy spacer – jest w Tatrach wiele innych miejsc, dysponujących podobnymi możliwościami oczarowującymi i pozbawionych jednocześnie tak masowego charakteru. Niektórzy z żalem wspomną też los konnych „niewolników” służby turystycznej.

najnowsze
– dość monotonna trasa
– ryzyko tłumów gorszych nawet niż te znane z przedświątecznej gorączki supermarketowej
– utrudnienia parkingowe w przypadku dużej frekwencji
– etyczne dylematy dorożkowe
vs.
+ praktycznie brak ograniczeń trudnościowych
+ idealne miejsce na rodzinny spacer
+ przejażdżki konne mogą stanowić dodatkową atrakcję
+ możliwość kontynuowania wędrówki (trasa wokół Morskiego Oka, wypad nad Czarny Staw pod Rysami czy wreszcie same Rysy)

[Google_Maps_WD id=24 map=22]

Źródła:

  • http://goral.pl/oferta/morskie-oko/
  • http://gorydlaciebie.pl/wyprawy/droga-do-morskiego-oka/
  • http://klp.pl/mickiewicz/a-5774.html
  • http://ksiegarnia.z-ne.pl/pozycja.php?id=8000&ile=&ktora=&szukaj=tak
  • http://natatry.pl/tatry-wysokie/okolice-morskiego-oka/do-morskiego-oka-z-palenicy
  • http://polskina5.pl/adam_mickiewicz
  • http://schroniskomorskieoko.pl/pl/okolica
  • http://schroniskomorskieoko.pl/pl/o-nas
  • http://wyborcza.pl/AkcjeSpecjalne/56,157247,18851698,6-morskie-oko,,5.html
  • http://zakopane.pl/strefa-turystyczna/turystyka/wycieczki-gorskie-latem/szlaki-lato/morskie-oko

Share your thoughts

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *