lipiec 2020Przysypany kupką zyskujących ostatnio na popularności hasztagów w stylu #bezpiecznewakacje czy #safetyfirst, powiedziałem w końcu: dość! Tak bardzo przejadł mi się już ten e‑świat, że – nie mogąc się doczekać aż uwięziony na koronawirusowej karuzeli los w końcu zadecyduje, czy zaplanowane jeszcze w erze przedpandemicznej wyjazdy będą mogły dojść do skutku – postanowiłem małymi kroczkami wziąć sprawy w swoje (zdezynfekowane, rzecz jasna) ręce. Wprawdzie ten pierwszy po przeciągłym ogólnoświatowym wirusowym westchnięciu i absolutnie spontaniczny jednodniowy wyjazd nie sięgnął nawet poza województwo mazowieckie, jednak okazało się, że nawet kilkudziesięciokilometrowy dystans od e‑codzienności czyni cuda.
Podróżniczą Nową Erę (wszyscy przecież mówią, że świat już nigdy nie będzie taki sam) rozpocząłem od wizyty u książąt mazowieckich na ich czerskich włościach. Co prawda pierwsza edycja założeń wznoszących się na malowniczej nadwiślańskiej skarpie – jeden z najstarszych grodów na Mazowszu – datowana jest już na XI wiek, jednak dopiero pod władaniem książąt piastowskich z linii mazowieckiej, utworzono tu Księstwo Czerskie.
Za czołowego architektonicznego wizjonera tych terenów należy uznać księcia czerskiego Janusza I, który na początku XV wieku zamienił gród w gotycki zamek z prawdziwego zdarzenia. Niewiele jednak po tym, jak „zastał Czersk drewniany, a zostawił murowany”, porzucił te tereny na dobre, przenosząc swą siedzibę do prężnie rozwijającej się wówczas Warszawy.
Piastowskim marketingowcem w obrębie mazowieckiej gałęzi został zaś książę Trojden, który jako swoje logo (no dobrze, już dobrze – herb) wykorzystywał … zielonego smoka – wywernę. Swym nietypowym zagraniem książę podważył średniowieczne przekonania, jakoby smoki uosabiały wyłącznie siły zła. Smocze motywy nie występowały w europejskiej heraldyce za wyjątkiem Anglii, gdzie znane są choćby z proporców króla Artura. Cóż za międzynarodowa zagrywka, drogi książę!
Po przyłączeniu Mazowsza do Korony, dawną świetność przypomniała Czerskowi dopiero królowa Bona, której zamek ten przypadł w charakterze chusteczki na otarcie łez w jej wdowim żalu. Miss Włoszczyzna bardzo sprawnie administrowała ceglaną pamiątką po mężu – Zygmuncie Starym. Za jej kadencji między innymi podwyższono zamkowe wieże, które stanowią obecnie symbol zamku, będąc przy okazji jedną z niewielu jego współczesnych pozostałości. Januszowo-bonowe starania zniweczyła bowiem siedemnastowieczna szwedzka zaraza, której wtórowały najazdy kozackie, węgierskie, epidemia dżumy oraz niedola zaborów.
W czwartkowe lipcowe popołudnie czerskie ruiny nie przyciągnęły wielu zwiedzających, a szkoda, bo to naprawdę ciekawe miejsce, także do odpoczynku na świeżym powietrzu i spacerów z psami, które są tu mile widziane i mogą się wreszcie zmęczyć na zamkowych schodach. Najliczniejszą grupę odwiedzających stanowiła okoliczna młodzież, która w charakterze miejsca schadzek ulubiła sobie drewnianą scenę, zgodnie z przeznaczeniem wykorzystywaną podczas licznych wydarzeń organizowanych na zamkowym dziedzińcu.
Sposób bycia tejże młodzieży sprawił, że zachowałem dystans społeczny dużo większy niż ten zalecany przez służby sanitarne. Ciężko powiedzieć, co tamtego pamiętnego dnia osiągnęło statystyczną wyższość: liczba nowych zachorowań na koronawirusa, czy może jednak zasób przekleństw, jakie padły z ust synów i córek mazowieckiej ziemi.
Skoro o grodzie już była mowa, to teraz pora na kilka słów o podgrodziu, które rozwijało się równie prężnie, co gród, a to za sprawą szlaków handlowych prowadzących w kierunku Rusi, Pomorza, Prus oraz Śląska. W efekcie szerokich powiązań kupieckich, w XIV wieku targowisko zamieniło się w miejski rynek. Z tętniących niegdyś transakcyjnym gwarem ulic niewiele dziś jednak zostało.
Zamek Książąt Mazowieckich – za i przeciw
Zamek Książąt Mazowieckich w Czersku to idealne miejsce na jednodniowy wypad i to wbrew pozorom także dla antyfanów historii. Poszukując atrakcji na spontaniczny wyjazd, byłem mile zaskoczony tym, jak wiele skrywało się tuż pod moim nosem.
[Google_Maps_WD id=3 map=3]
Źródła:
- http://zamekczersk.pl/
- http://zamekczersk.pl/?NR=71
- http://zamekczersk.pl/index.php?NR=185
- http://zamekczersk.pl/index.php?NR=186
- http://zamekczersk.pl/index.php?NR=187
- http://zamekczersk.pl/index.php?NR=188
- http://zamekczersk.pl/index.php?NR=207